top of page

İşletim Sistemleri Tarihi-1: MS-DOS/PC-DOS: İşletim Sistemlerinin Kökleri, Gelişimi ve FreeDOS

Güncelleme tarihi: 6 Eki 2023

Bu yeni yazı dizimizde, kişisel bilgisayar çağına damgasını vurmuş işletim sistemlerini inceliyoruz. İlk sırada DOS işletim sistemi var.

Giriş

Bilgisayar teknolojisinin tarihinde, işletim sistemleri temel bir rol oynamış ve teknolojinin gelişimini şekillendirmiştir. Bu makalede, bilgisayar dünyasının öncü işletim sistemlerinden biri olan MS-DOS/PC-DOS'un tarihini, gelişimini, çeşitli versiyonlarını ve açık kaynak kodlu FreeDOS projesi ile günümüzdeki yaşamını inceleyeceğiz.



MS-DOS Logo. Img. Credit: Wikimedia Commons
MS-DOS Logo. (Img. Credit: Wikimedia Commons)

MS-DOS/PC-DOS'un Kökleri ve İlk Adımlar

MS-DOS (Microsoft Disk Operating System) ve PC-DOS (Personal Computer Disk Operating System), kişisel bilgisayarların ilk dönemlerindeki temel işletim sistemlerinden biri olarak öne çıkmıştır. 1981 yılında Microsoft tarafından geliştirilmeye başlanan MS-DOS, IBM Kişisel Bilgisayarları ile birlikte sunulmak üzere IBM tarafından lisanslanmış ve PC-DOS adıyla yayınlanmıştır. İlk sürümleri, sınırlı kaynaklara sahip bilgisayarlar için optimize edilmiş, komut satırı tabanlı bir arayüze sahip işletim sistemleriydi.


Gelişim ve Versiyonlar

MS-DOS/PC-DOS'un gelişimi, sürüm sürüm büyüdü ve bilgisayar teknolojilerinin evrimine ayak uydurmaya çalıştı. İşletim sistemi, yeni donanım ve yazılım özelliklerine uyum sağlamak amacıyla düzenli olarak güncellendi. İşte önemli sürümlerden bazıları:


DOS tabanlı 286 işlemcili iş istasyonu (1987) (Img. Credit: Wikimedia Commons)
DOS tabanlı 286 işlemcili iş istasyonu (1987) (Img. Credit: Wikimedia Commons)
  • MS-DOS 2.0 (1983): İşletim sistemine yeni yetenekleri eklendi.

  • MS-DOS 3.0 (1984): Dosya yönetimi ve disk sürücüsü desteği geliştirildi, bu da veri yönetimini daha etkili hale getirdi.

  • MS-DOS 4.0 (1988): Bellek yönetimi ve DOS komutlarına yeni özellikler eklendi, ancak bazı uyumsuzluk sorunları nedeniyle pek kabul görmedi.

  • MS-DOS 5.0 (1991): İşletim sistemini daha kullanıcı dostu hale getirildi. Dosya yönetimi ve bellek yönetimi de iyileştirildi.

  • MS-DOS 6.x (1993-1995): Gelişmiş disk yönetimi, veri sıkıştırma ve sistem iyileştirmeleri içeren bir dizi sürüm yayınlandı.

DOS'un Mirası: FreeDOS

MS-DOS ve PC-DOS'un popülaritesi, zamanla daha modern işletim sistemlerinin yükselmesiyle geriledi. Ancak, bu işletim sistemlerinin mirası hala yaşamaktadır. FreeDOS, bu mirası sürdürmeyi amaçlayan önemli bir açık kaynak kodlu projedir. 1994 yılında başlayan FreeDOS girişimi, MS-DOS tarzı komut satırı arayüzünü modern donanım ve yazılım özellikleriyle birleştirerek devam ettirmiştir.


FreeDOS 1.0 (Img. Credit: Wikimedia Commons)
FreeDOS 1.0 (Img. Credit: Wikimedia Commons)

Günümüzde FreeDOS

FreeDOS, özellikle gömülü sistemler, eski donanımlar ve özel uygulamalar için hala kullanılmaktadır. Ayrıca, retro bilgisayar meraklıları ve koleksiyoncuları arasında da popülerdir. Proje, açık kaynak topluluğunun katkılarıyla sürekli olarak güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Bu şekilde, geçmişin işletim sistemlerinin mirası, modern dünyada da yaşatılmaktadır.


Sonuç

MS-DOS/PC-DOS, kişisel bilgisayarların gelişiminde önemli bir rol oynamış ve bilgisayar dünyasının temel taşlarından birini oluşturmuştur. Bu işletim sistemlerinin gelişimi ve mirası, FreeDOS gibi projelerle günümüzde de canlı tutulmaktadır. Teknolojinin evrimini anlamak ve değerini takdir etmek için bu tarihi işletim sistemlerine bakmak, bilgisayar dünyasının köklerine olan saygımızı artırır.


DOS işletim sistemi, MS-DOS ve PC-DOS olmak üzere iki ana sürümde iki farklı firma tarafından (Microsoft ve IBM) yayımlandı. Aralarındaki benzerlikler ve farklar neydi?

IBM PC-DOS Logo (Img. Credit: Wikimedia Commons)
IBM PC-DOS Logo (Img. Credit: Wikimedia Commons)

IBM PC-DOS ve MS-DOS (Microsoft Disk Operating System), temelde aynı kökene sahip olan iki işletim sistemidir. Ancak aralarında bazı farklılıklar ve benzerlikler bulunmaktadır.

Benzerlikler:

  1. Kökler ve Kod Paylaşımı: Her iki işletim sistemi de aynı temel kod tabanından türetilmiştir. IBM PC-DOS ve MS-DOS, orijinal olarak 86-DOS adıyla bilinen işletim sisteminin temel alınarak geliştirilmiştir. Bu nedenle, temel komutlar ve işletim sistemi mimarisi benzerdir.

  2. Komut Satırı Arabirimi: Hem PC-DOS hem de MS-DOS, komut satırı tabanlı bir arabirime sahiptir. Kullanıcılar komutlarını metin tabanlı bir kabukta girer ve işletim sistemi ile etkileşim kurar.

  3. Dosya Yönetimi: Her iki işletim sistemi de dosya yönetimi ve disk işlemleri gibi temel işlevleri destekler. Dosya oluşturma, kopyalama, taşıma, silme gibi işlemler her iki işletim sisteminde de benzer şekilde gerçekleştirilir.


IBM PC DOS önyükleme ekranı (Img. Credit: Wikimedia Commons)
IBM PC DOS önyükleme ekranı (Img. Credit: Wikimedia Commons)

Farklar:

  1. Dağıtım ve Lisanslama: IBM PC-DOS, IBM Kişisel Bilgisayarlarıyla birlikte önceden yüklenmiş olarak sunulmak üzere IBM tarafından geliştirilmiş ve lisanslanmıştır. MS-DOS ise Microsoft tarafından genel olarak dağıtılmış ve lisanslanmıştır.

  2. Versiyonlar ve Gelişim Hızı: PC-DOS ve MS-DOS'un gelişim hızı farklıdır. Örneğin, MS-DOS 4.0 sürümü PC-DOS 4.0'dan farklıydı ve PC-DOS 7.0 sürümü MS-DOS 6.22'ye göre daha yeni özellikler içeriyordu.

  3. Ek Özellikler ve Uyum Sorunları: Bazı sürümlerde PC-DOS ve MS-DOS arasında ek özellikler ve uyumluluk sorunları olabilir. Örneğin, PC-DOS 4.0'ın MS-DOS 4.0'tan farklı bir bellek yönetimi sistemine sahip olduğu ve bazı uyumsuzluklar yaşadığı bilinmektedir.

  4. Ürün Desteği ve Belgeler: Her iki işletim sistemi için de ayrı belgeler, kılavuzlar ve ürün desteği sağlanmıştır. PC-DOS'un özellikle IBM donanımına odaklandığı ve buna uygun belgeler sağlandığı görülebilir.

  5. İsim ve Markalaşma: İsimlendirme farklılıkları da vardır. MS-DOS, Microsoft'ın işletim sistemi olarak adlandırılırken, PC-DOS, IBM Kişisel Bilgisayarlarıyla ilişkilendirilir.


MS-DOS 6.22 Kurulum Ekranı (Img. Credit: Wikimedia Commons)
MS-DOS 6.22 Kurulum Ekranı (Img. Credit: Wikimedia Commons)

Sonuç

IBM PC-DOS ve MS-DOS, kişisel bilgisayar teknolojisinin gelişiminde önemli bir rol oynamış işletim sistemleridir. Temelde benzer olmalarına rağmen, dağıtım, versiyonlar, özellikler ve diğer faktörler nedeniyle bazı farklılıklar gösterirler. Her iki işletim sistemi de bilgisayar tarihindeki önemli kilometre taşlarından birini temsil eder.

IBM PC DOS Shell (Img. Credit: Wikimedia Commons)
IBM PC DOS Shell (Img. Credit: Wikimedia Commons)

Comentários


bottom of page